Theo Kinh Kê Diễn Nghĩa, sức mạnh của chiến kê không tồn tại bất biến, mà luôn vận hành theo chu kỳ. Có con lúc nhỏ bình thường, về sau bộc phát dị thường. Có con từng thắng như chẻ tre, rồi bỗng dưng sa sút không lý do. Không phải vì đòn thế mất đi, cũng không hẳn vì thể lực suy yếu, mà vì kê đã chuyển vận.
Trong giới chơi kê, người mới thường hỏi:
“Gà này có hay không?”
Người chơi lâu năm lại hỏi:
“Gà này đang ở vận nào?”
Kinh Kê Diễn Nghĩa – Thiên Thời, Nhịp Lực & Chu Kỳ Thắng Bại
Thiên này, choidaga79 được gọi là Kê Vận Luân Hồi, nói về quy luật lên – xuống – lắng – hồi của chiến kê, thứ mà người xưa gọi là “thời của gà”.
Chiến kê không chỉ có lực, mà có nhịp
Sai lầm lớn nhất của người nuôi kê hiện đại là coi sức mạnh như một đường thẳng tăng dần. Cổ nhân lại nhìn chiến kê như một đường sóng, có đỉnh, có đáy, có đoạn tích tụ và đoạn phát tiết.
Trong kinh có câu:
“Kê hữu lực, nhi lực bất thường;
Kê hữu thắng, nhi thắng bất cửu.”
Một con gà mạnh không phải lúc nào cũng mạnh. Một con gà thắng không phải lúc nào cũng thắng. Vấn đề không nằm ở kỹ thuật, mà nằm ở nhịp vận hành.
Bốn pha vận động của một đời chiến kê
Theo Kê Vận Luân Hồi, mỗi chiến kê đều đi qua bốn pha chính:
Pha tích vận
Đây là giai đoạn gà không nổi bật. Thể lực chưa bung, thần khí còn lắng. Đá thử thường không sắc, ra đòn chậm, dễ bị đánh giá thấp. Nhưng nếu quan sát kỹ, sẽ thấy gà rất ổn định: ít bệnh, ăn đều, ngủ sâu, hồi phục nhanh.
Pha khai vận
Gà bắt đầu “lên tay”. Đòn ra có lực, phản xạ nhanh, tinh thần hưng phấn. Đây là lúc nhiều người nhầm lẫn, tưởng rằng gà đã đạt đỉnh, liền cho đá liên tục. Thực ra, đây chỉ là cửa mở của vận.
Pha cực vận
Giai đoạn mạnh nhất, nhưng cũng nguy hiểm nhất. Gà đá như có linh tính, né đòn tốt, ra đòn chuẩn, thắng liên tiếp. Nếu dùng đúng lúc, đây là “thời vàng”. Nhưng nếu tham lam, đá quá dày, vận sẽ gãy.
Pha hồi vận
Sau đỉnh, vận bắt đầu lắng xuống. Không phải gà yếu đi ngay, mà là lực không còn đồng bộ. Đòn vẫn mạnh nhưng chậm hơn nửa nhịp, phản xạ kém hơn chút ít. Nếu tiếp tục ép, gà sẽ tụt sâu và khó hồi.
Vì sao nhiều chiến kê “rớt phong độ” đột ngột?
Trong thực tế, rất nhiều chiến kê không thua từ từ, mà thua gãy vận. Một trận thua nặng kéo theo chuỗi sa sút.
Nguyên nhân không nằm ở đối thủ, mà nằm ở việc đá lệch pha vận. Khi kê đang ở cuối pha cực vận hoặc đầu pha hồi vận, nếu vẫn ép đá nặng, cơ thể không kịp điều chỉnh nhịp, dẫn tới rối loạn:
– Lực ra không đồng đều
– Thần khí tán
– Hồi phục chậm
– Dễ chấn thương sâu
Người xưa gọi đây là đứt nhịp kê vận.
Kê vận khác với thể lực
Có những con gà thể lực rất tốt nhưng vận xấu. Đá vẫn khỏe, vẫn chịu đòn, nhưng cứ vào sới là gặp chuyện: trượt chân, đòn không trúng, đối thủ gặp may. Ngược lại, có con thể lực không quá vượt trội nhưng vận đang mở, đánh đâu trúng đó.
Kê vận không đo bằng cân nặng hay cơ bắp, mà bằng:
– Sự đồng bộ giữa thân – chân – đầu
– Nhịp thở khi vận động
– Mức độ ổn định tâm lý khi vào sới
Người giữ kê phải biết đọc vận
Trong Kinh Kê Diễn Nghĩa, người nuôi không chỉ là người cho ăn, mà là người giữ nhịp.
Biết giữ kê là biết:
– Khi nào nên cho đá
– Khi nào nên nghỉ
– Khi nào nên đổi bài tập
– Khi nào nên hạ cường độ
Có những con kê chỉ cần nghỉ đúng một chu kỳ lông, là vận hồi. Có con phải đổi môi trường, đổi nhịp sinh hoạt. Nếu không hiểu vận, càng chăm càng hỏng.
Dấu hiệu kê sắp vào pha cực vận
Chiến kê sắp đạt đỉnh thường có những dấu hiệu rất tinh tế:
– Đứng chuồng vững, ít di chuyển vô nghĩa
– Mắt tập trung, không liếc loạn
– Khi xổ nhẹ, lực bật ra gọn, không dư
– Sau vận động, hồi phục nhanh bất thường
Người tinh mắt sẽ nhận ra và chỉ đá đúng một đến hai trận, không tham.
Dấu hiệu kê cần thoát sới
Ngược lại, khi thấy các dấu hiệu sau, dù gà chưa thua, cũng nên cho nghỉ:
– Ra đòn mạnh nhưng hay hụt
– Đứng sới lâu hơn bình thường
– Thở gấp không đều sau hiệp
– Thần sắc không còn tập trung
Đây là lúc vận bắt đầu lắng. Đá thêm chỉ khiến gà trả giá.
Kê vận cũng chịu ảnh hưởng ngoại cảnh
Không chỉ bản thân chiến kê có chu kỳ, mà môi trường cũng tác động mạnh:
– Thời tiết thay đổi đột ngột
– Đổi sới liên tục
– Đổi người chăm
– Thay chế độ nuôi quá nhanh
Những yếu tố này có thể làm lệch vận, khiến gà đang lên bị chặn, hoặc gà đang lắng bị tụt sâu hơn.
Kinh nghiệm cổ: thắng ít nhưng bền
Trong các trại kê lâu đời, người ta không khoe chiến tích dày đặc, mà khoe tuổi thọ chiến kê. Có những con đá không nhiều trận, nhưng mỗi trận đều đúng thời, thắng gọn, nghỉ đủ, kéo dài sự nghiệp nhiều năm.
Đó là kết quả của việc tôn trọng kê vận, không cưỡng ép.
Kê vận và người chơi
Điều thú vị là Kinh Kê Diễn Nghĩa cho rằng: vận của kê thường đồng nhịp với vận của người giữ. Khi người nóng vội, kê dễ gãy vận. Khi người kiên nhẫn, kê dễ hồi.
Cho nên, hiểu kê vận cũng là học cách giữ nhịp bản thân.
Lời kết
Thiên Kê Vận Luân Hồi không dạy cách nuôi mạnh hơn, mà dạy cách đánh đúng lúc. Không nói về bí pháp, mà nói về thời. Không bàn thắng bại nhất thời, mà bàn chu kỳ lâu dài.
Trong Kinh Kê Diễn Nghĩa, đây là tầng nhận thức khiến người chơi từ “chiến kê” chuyển sang “thuận kê”.
Bởi vì khi hiểu vận, người không cần gồng.
Khi đúng nhịp, kê tự thắng.